ترمیم دندان شکسته

آیا دندان شکسته قابل ترمیم است؟ ترمیم دندان شکسته چگونه انجام می شود؟ چه روش هایی برای ترمیم شکستگی دندان وجود دارد؟

شکستگی دندان معمولا بر اثر وارد آمدن ضربه و فشار بیش از حد به دندان اتفاق می افتد. دندان شکسته علاوه بر ظاهر ناخوشایند معمولا با درد همراه است و نیاز به درمان فوری دارد.

گاهی شکستگی دندان جزئی و در حد ترک و شکاف است. در این موارد دندان استحکام کافی را ندارد و اگر برای ترمیم دندان اقدامی انجام نشود منجر به شکستگی بیشتر، پوسیدگی دندان و التهاب لثه خواهد شد.

با توجه به میزان شکستگی دندان روش های مختلفی برای ترمیم دندان شکسته بکار می رود. در این مقاله از سایت کلینیک دندانپزشکی دکتر مهشید جمشیدی به بررسی روش های مختلف ترمیم دندان شکسته و موارد کاربرد هر یک می پردازیم. تا پایان با ما همراه باشید.

دلایل شکستن دندان

شکستگی دندان مشکل رایجی نیست و به ندرت اتفاق می افتد. با این حال اصلی ترین دلایل شکستن یا ترک خوردن و لب پر شدن دندان عبارتند از:

شکستن دندان به علت پوسیدگی

در صورتی که مینای دندان به به طور مداوم در معرض اسید (اسید موجود در خوارکی ها یا اسید ناشی از فعالیت باکتری ها در محیط دهان) قرار بگیرد، استحکام و یکپارچگی خود را از دست داده و تحلیل می رود. به تدریج با ادامه پوسدگی دندان حفره هایی در آن ایجاد می شود که با هر بار جویدن یا گاز زدن بیشتر مستعد شکستگی می شود. گاهی به علت شدت زیاد پوسیدگی و عدم استحکام، تکه ای بزرگ از دندان شکسته و جدا می شود.

شکستن دندان به علت عوامل خارجی

گاهی دندان به علت نیرو و فشارهای خارجی دچار ترک یا شکستگی می شود. عوامل خارجی می تواند فشار ناشی از جویدن باشد یا ضربه ای ناگهانی که دندان وارد شده است. مهمترین عوامل خارجی که منجر شکستن دندان می شود شامل موارد زیر است:

• فشار ناشی از شکستن خوارکی های سخت مانند تخمه با دندان
• جویدن خوارکی ها و اجسام سفت مانند یخ، ناخن و مداد با دندان
• وارد آمدن ضربه و فشار شدید به دندان مانند ضربه مشت، سنگ و توپ یا ضربه ناگهانی تصادف
• فشردن شدید دندان ها به هم در اثر دندان قروچه در خواب یا در زمان استرس و فشار روانی

انواع شکستگی دندان

هر صدمه شکستگی دندان در یکی از انواع زیر دسته بندی می شود:

شکستگی کریز لاین دندان

خفیف ترین نوع شکستگی دندان که هیچ دردی هم ندارد، شکستگی کریز لاین است که به صورت ترک های بسیار ریز روی مینای دندان ایجاد می شود. این ترک ها ممکن است به عمق اتصال مینا به عاج دندان نیز برسد. کریز لاین معمولا به دلیل ضربه خارجی، برخورد جسم سخت یا تغییرات حرارتی در مینا ایجاد می گردد.

شکستگی کاسب دندان

شکستگی سطح جونده دندان با عنوان شکستگی کاسب دندان شناخته می شود. در این نوع شکستگی فرد درد خاصی را احساس نمی کند، اما درمان نشدن آن باعث آسیب بیشتر به دندان خواهد شد. برای ترمیم دندانی که دچار شکستگی کاسپ شده معمولا از روش پر کردن دندان استفاده می شود.

ترک خوردن دندان

ترک خوردگی دندان به حالتی گفته می شود که شکستگی دندان از تاج دندان شروع شده و تا زیر لثه امتداد یابد. در این حالت سطح جونده تا پالپ دندان ترک می خورد اما در حدی نیست که دندان به دو نیم تقسیم شود. دندان ترک خورده ممکن است به سرما و گرما حساس بوده یا هیچ علائمی نداشته باشد.

محل ترک خوردگی دندان می تواند به محل تجمع باکتری ها تبدیل شده و باعث پوسیدگی دندان شود. از این رو دندان ترک خورده باید هرچه سریعتر درمان شود تا بتوان آن را از کشیدن نجات داد. اگر ترک به پالپ دندان رسیده باشد از درمان عصب کشی برای ترمیم دندان استفاده می شود.

دندان نصف شده

اگر ترک دندان درمان نشود می تواند به شکستگی کامل دندان که به آن دو نیم شدن دندان نیز می گویند منجر شود. این شکستگی از تاج دندان شروع شده و تا زیر لثه ادامه دارد. در این حالت اجزای دندان کاملا از هم جدا شده و دندان به دو نیم تقسیم می شود. این اتفاق معمولا برای افرادی رخ می دهد که عاداتی مانند جویدن اجسام سخت یا بیش فعالی اکلوژن دارند.

دندان نصف شده ممکن است با درد هنگام جویدن همراه باشد یا علامتی نداشته باشد. این نوع دندان شکسته شده را گاهی می توان با عصب کشی نگه داشت اما در اکثر موارد راهی برای ترمیم آن وجود ندارد باید کشیده شود.

شکستگی عمودی ریشه

شکستگی عمودی ریشه ترکی است که در ریشه دندان اتفاق می افتد و ممکن است علائم ظاهری نداشته باشد و تنها از طریق مراجعه به دندانپزشک و عکس رادیولوژی قابل تشخیص است. گاهی نیز ملتهب شدن لثه نشان دهنده این نوع شکستگی دندان است. شکستگی عمودی ریشه دندان معمولا در دندان هایی که قبلا ترمیم شده اند دیده می شود. برای جلوگیری از این شکستگی بهتر است بعد از درمان ریشه، کاسپ دندان نیز ترمیم شود.

تشخیص شکستگی دندان

در اغلب موارد و هنگامی که شکستگی دندان شدید است فرد می تواند شکستگی را ببیند. اما گاهی دندان یک ترک و شکستگی ریز دارد که به راحتی قابل تشخیص نیست. آشنایی با علائم شکستگی دندان و چگونگی تشخیص دندان شکسته به فرد کمک می کند در کوتاه ترین زمان برای ترمیم شکستگی دندان اقدام کرده و از بروز مشکل بعدی و پوسیدگی دندان پیشگیری نماید.

بارزترین علائم شکستگی دندان شامل موارد زیر است:

• تحریک شدن لثه به ویژه در ناحیه خط لثه دندان شکسته
• احساس درد و حساسیت دندان هنگام لمس کردن یا تماس با خوارکی ها و نوشیدنی های سرد و گرم
• احساس لبه تیز یا ناهمواری در سطح دندان هنگام لمس دندان با زبان
• زخم شدن زبان در اثر برخورد با دندان
• خونریزی در محل دندان
• مشاهده قطعات دندانی در داخل یا بیرون دهان به ویژه بعد از برخورد با جسم سخت

روش های ترمیم دندان شکسته شده

متتخصصان دندانپزشکی روش های مختلفی را برای ترمیم دندان شکسته به کار می برند. انتخاب روش مناسب، به اندازه ترک یا شکستگی دندان، میزان پوسیدگی و محل دندان دارد. در ادامه معمول ترین روش های ترمیم دندان شکسته شده را توضیح می دهیم.

کانتورینگ یا پولیش دندان شکسته

در مواردی که شکستگی دندان خیلی جزئی و کوچک باشد، دندانپزشک دندان شکسته را کانتور می کند. کانتورکردن یا پولیش دندان به معنی صاف کردن، گرد کردن و شکل دادن لبه های شکسته و تیز دندان است به طوری که با سایر دندان ها هماهنگی پیدا کرده و از نظر زیبایی طبیعی جلوه کند. این روش بسیار ساده بوده و در یک جلسه مراجعه به دندانپزشک قابل انجام است. پولیش دندان شکسته درد خاصی ندارد.

باندینگ یا ونیر دندان شکسته

اگر دندان شکسته شده یکی از دندان های جلویی باشد، توجه به ظاهر و زیبایی دندان در کنار استحکام و مقاومت آن در انتخاب روش درمانی بسیار مهم است. در این موارد اغلب از روش باندینگ یا ونیر دندان استفاده می شود.

برای باندینگ دندان، دندانپزشک ماده باندینگ که معمولا ماده ای کامپوزیتی همرنگ دندان است را در قسمت شکسته شده دندان قرار داده و آن را مانند دندان طبیعی شکل می دهد.

بعد از اینکه شکل نهایی حاصل شد دندان پزشک از امواج نوری برای سخت شدن مواد کامپوزیتی استفاده می کند. سپس سطح دندان پالیش می شود تا ظاهری کاملا شبیه به دندان طبیعی پیدا کند.

روکش سرامیکی دندان شکسته

روکش سرامیکی دندان یا لمینت روش دیگری است که در موارد شکستگی دندان جلو بکار می رود. لمینت، در واقع یک روکش نازک سرامیکی است که روی دندان چسبانده می شود. روکش، شکستگی دندان را درمان نمی کند بلکه شکستگی با ترک خوردگی سطح دندان را می پوشاند. این کار ظاهر ناخوشایند دندان شکسته را پوشش داده و کمک می کند تا دندان آسیب بیشتری نبیند.

پر کردن دندان

روش دیگری که به طور معمول برای ترمیم شکستگی دندان به کار می رود، پر کردن دندان شکسته شده یا ترک خورده با استفاده از مواد پر کننده دندان از جمله آمالگام، کامپوزیت یا گلاس اینومر است. این روش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که شکسته بخشی از داخل دندان را خالی کرده باشد. پر کردن دندان مانع از گیر کردن مواد غذایی در قسمت شکسته شده دندان و بزرگتر شدن شکستگی می شود.

برای اینکار دندانپزشک ماده پر کننده را در در قسمت آسیب دیده قرار داده و آن را هم راستا و هماهنگ با سایر دندان ها فرم می دهد. بعد از اینکه مواد سفت و سخت شد ظاهر دندان طبیعی به نظر می رسد.

قرار دادن تاج برای دندان شکسته شده

اگر تاج دندان دچار شکستگی بزرگ و جدی شده باشد اما قسمت ریشه و ساختار داخلی دندان سالم باشد، دندانپزشک برای ترمیم این دندان آسیب دیده یک تاج دندان مصنوعی از جنس فلز یا سرامیک را جایگزین طبیعی دندان می کند. تاج مصنوعی دندان که کلاهکی شبیه به تاج دندان طبیعی است باید برای هر بیمار و دندان به طور اختصاصی ساخته شود تا بتواند جایگزین قسمت شکسته شده دندان باشد.

تاج ساخته شده به دندان شکسته که تراش خورده و آماده شده وصل می شود تا استحکام بیشتری داشته باشد و تا حد ممکن دندان طبیعی را حفظ کند.

درمان کانال ریشه برای ترمیم دندان شکسته

در مواردی که شکستگی دندان بسیار شدید باشد به نحوی که به ساختار داخلی و پالپ دندان آسیب وارد شده باشد دندانپزشک برای نجات ریشه و عصب دندان اقدام به درمان کانال ریشه می کند. با درمان عصب کشی، ریشه دندان حفظ شده و برای قسمت تاج دندان شکسته یک تاج مصنوعی ساخته شده و روی دندان قرار می گیرد.

با کمک عصب کشی، دندانپزشک دندان شکسته شده را از عفونت و پوسیدگی نجات می دهد تا دندان به مرحله ای نرسد که چاره ای جز کشیدن وجود نداشته باشد.

کشیدن دندان شکسته و جاگزینی آن

اگر شکستگی دندان به حدی باشد که با هیچ یک از روش های گفته شده نتوان آن را ترمیم کرده و نجات داد، تنها راه حل کشیدن دندان است. کشیدن دندان شکسته درد را از بین برده و از عفونت جلوگیری می کند.

کشیدن دندان یک فاصله و شکاف بین دندان ها ایجاد می کند که برای حفظ سلامت لثه و زیبایی لبخند، لازم است جای دندان از دست رفته یا روش هایی مانند ایمپلنت دندان پر شود.

ترمیم خانگی دندان شکسته

برای ترمیم دندان شکسته هیچ درمان خانگی وجود ندارد. هر گونه خود درمانی با اقدام برای ترمیم شکستگی دندان در خانه و اتصال قطعات جدا شده به دندان می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. کمترین این عوارض درد و حساسیت بیشتر دندان و آسیب دیده و تشدید شکستگی است.

بنابراین درصورت بروز شکستگی دندان به هیچ عنوان خودسرانه اقدامی را انجام نداده و در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه نمایید.

شما می توانید تکه شکسته دندان را درون شیر نگه دارید و آن را نزد دندانپزشک ببرید. در برخی موارد دندانپزشک می تواند همان تکه جدا شده را سرجایش قرار دهد. اگرچه این روش کاربرد گسترده ای ندارد و استفاده از خدمات درمانی دندانپزشکی برای ترمیم دندان شکسته نتایج بهتری دارد.

جلوگیری از شکستن دندان

با رعایت برخی نکات می توان از شکستگی دندان جلوگیری کرد:

• پرهیز از گاز زدن و جویدن خوراکی ها و اجسام سخت
• خودداری از فشردن دندان ها به هم و درمان دندان قروچه
• استفاده از محافظ دندان شبانه برای جلوگیری از آسیب دندان قروچه در زمان خواب
• استفاده از محافظ دندان ورزشی در هنگام ورزش
• رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان
• چکاپ منظم دندان ها توسط دندان پزشک برای تشخیص زودهنگام خرابی و شکستگی احتمالی دندان ها
• استفاده از کمربند ایمنی برای پیشگیری از آسیب های دندانی در تصادفات رانندگی

در زمان شکستگی و آسیب دیدگی دندان چکار کنیم؟

در صورتی که دندان شما شکسته است هرچه سریعتر برای ترمیم شکستگی دندان به دندانپزشک مراجعه نمایید. همچنین برای جلوگیری از آسیب بیشتر به دندان تا زمان مراجعه به دندانپزشک نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

• تکه شکسته شده دندان را داخل آب یا شیر قرار داده در زمان مراجعه به دندانپزشک همراه خود ببرید.
• سعی نکنید تکه شکسته شده دندان را در جای خود قرار دهید.
• برای از بین بردن باکتری ها و جلوگیری از ایجاد عفونت به طور مرتب و بعد از هر وعده غذایی دهانتان را با آب نمک بشویید.
• برای کاهش درد دندان و تورم مسکن های دندان مانند ایبوپروفن و مشتقات آن را مصرف کنید.
• برای جلوگیری از اسیب به زبان و داخل دهان لبه های تیز دندان شکسته را با وکس دندان بپوشانید.
• هنگام غذا خوردن مراقب دندان شکسته شده باشید، جویدن را طرف سالم دهان انجام دهید و غذاها و خوراکی های نرم مصرف کنید.
• خوارکی ها و نوشیدنی های سرد و داغ نخورید.