جرم گیری دندان

بزاق دهان حاوی املاح زیادی است که روی لثه و دندان رسوب می کند. به مرور زمان پلاک های میکروبی زرد یا سفید رنگ و مواد غذایی نیز به این رسوبات اضافه شده و جرم دندان را به وجود می آورند.

جرم دندان باعث ایجاد بوی بد دهان شده و سلامت و رنگ دندان ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند سبب پوسیدگی دندان و بیمارهای لثه شود.

در مراحل اولیه تشکیل پلاک مسواک و نخ دندان می تواند در پاک کردن آن موثر باشد اما به تدریج  این رسوبات سفت و سخت شده و پاک کردن آن نیز دشوار تر می شود و دندان نیاز به جرمگیری پیدا می کند.

افرادی که دندان های نامنظم دارند، کسانی که  چای و قهوه زیاد مصرف می کنند یا سیگار می کشند و به درستی مسواک نمی زنند بیشتر دچار جرم دندان می شوند.

جرم گیری دندان چیست؟

جرم گیری یک راه حل دندانپزشکی برای برداشتن جرم ها و رنگدانه های خارجی روی دندان و لثه است.

جرم گیری به دو صورت دستی و استفاده از دستگاه‌ های اولتراسونیک در کلینیک دندانپزشکی انجام می شود.

در جرم گیری تغییری در خود دندان و رنگ آن ایجاد نشده و فقط پلاک های سخت شده از روی دندان پاک می شود تا رنگ واقعی دندان نمایان شود.

افرادی که به میزان زیادی چای می نوشند یا کسانی که سیگار می کشند و به همین دلیل رنگدانه های روی دندان آن ها زیاد است با انجام جرمگیری تفاوت چشمگیری در دندان های خود مشاهده می کنند.

 

چرا باید دندان را جرم گیری کرد؟

جرم پاک نشده دندان باعث تحلیل لثه و بافت نگهدارنده دندان شده و با افزایش مقدار جرم لثه عقب نشینی کرده و غشایی کاذب به جای لثه روی ریشه دندان قرار می گیرد و به تدریج سبب لق شدن و پوسیدگی ریشه دندان می شود.

هنگامی که میزان جرم دندان زیاد شده و جرمگیری انجام شود پس از برداشتن جرم ها حساسیت دندان ها به دلیل پیدا شدن ریشه دندان در حفره دهان افزایش می یابد، البته پس از مدتی که لثه مجددا روی سطح ریشه برمی گردد میزان حساسیت کاهش یافته و از بین می رود.

 

نحوه انجام جرمگیری دندان چگونه است؟

هنگامی که جرم روی دندان بسیار کم باشد دندانپزشک به صورت دستی و با استفاده از جرم گیر برای برداشتن و حذف پلاک های روی دندان اقدام می کند که به اینکار جرم گیری سطحی نیز گفته می شود.

در صورتی که جرم انباشه روی دندان زیاد باشد از دستگاه اولتراسونیک که رایج ترین دستگاه جرم گیری دندان است استفاده می شود.

ارتعاشات قلم اولتراسونیک بخش های سخت شده پلاک های دندانی را جدا کرده و جرمگیری به سادگی انجام می شود. در این روش بصورت مداوم آب اسپری می شود که علاوه بر خنک نگه داشتن سر دستگاه، جرم های دندان به خوبی پاک شود.

لازم به ذکر است در هنگام جرمگیری فرد هیچ دردی احساس نمی کند و نیازی به استفاده از بی حس کننده های موضعی نیز نمی باشد.

 

بروساژ چیست؟

بروساژ فرآیندی است که بعد از انجام جرم گیری برای ایجاد سطح صیقلی روی دندان و حذف رنگ ها و لکه هایی که چسبندگی زیادی ندارند انجام می شود.

دندانپزشک دندان را به خمیری مخصوص آغشته کرده و با نصب برس کوچکی روی یک وسیله چرخشی خاص اقدام به بروساژ سطوح دندانی می کند.

باید توجه داشت که از بین بردن جرم دندان یک اقدام درمانی است که رسوبات رنگی و املاح چسبیده به دندان ‌ها را برمی ‌دارد و نباید انتظار سفیدی و درخشندگی دندان ها را از آن داشت. البته با از بین رفتن لایه جرم، کمی تغییر رنگ محسوس است.

 

کدام قسمت های دندان بیشتر جرم می گیرد؟

قسمت هایی از دندان ها که کمتر مسواک به آن ها می رسد و تمیز کردن آن سخت تر است بیشتر دچار جرم می شوند. در امتداد لثه و بخش هایی از دندان که پر شده اند و دندان های نامرتب جرم دندانی بیشتر تشکیل می شود.

حتی در صورت رعایت بهداشت دهان و دندان باز هم جرم دندان وجود خواهد داشت چرا که باکتری ها و میکروب ها همواره در بزاق دهان وجود دارند و روی دندان ها قرار می گیرند.

انجام ندادن به موقع جرم گیری نه تنها باعث بوی بد دهان و پوسیدگی دندان می شود بلکه منجر به عفونت لثه نیز خواهد شد.

 

قیمت جرمگیری دندان

هزینه نهایی جرمگیری دندان به عواملی بستگی دارد که در زیر به آن اشاره شده است:

1- معاینه و هزینه تصویربرداری: فردی که مورد درمان جرمگیری قرار می گیرد باید چند جلسه با فواصل زمانی معین برای انجام معاینات به دندانپزشک مراجعه نماید. در جلسات معاینه در صورتی که نیاز به تصویربرداری باشد هزینه نهایی جرمگیری متفاوت خواهد بود.

2- مهارت و تخصص دندانپزشک: هزینه مراجعه به دندانپزشک متخصص برای انجام جرمگیری نسبت به دندانپزشک معمولی بیشتر است.

گاهی به علت پیچیده شدن شرایط دهان و دندان ممکن است دندانپزشک عمومی بیمار را به دندانپزشک متخصص ارجاع دهد.

3- تفاوت در نوع جرمگیری (معمولی و عمیق): هزینه جرمگیری معمولی که در آن جرم و رسوبات سطح دندان از بین می رود نسبت به جرمگیری عمیق و پاک کردن جرم های مربوط به لایه های عمیق و جرم های موجود در لثه کمتر است.

در جرمگیری عمیق بهتر است تا پس از اتمام جلسات هر 3 ماه یکبار جهت چکاپ به دندانپزشک مراجعه شود.

به طور کلی هزینه جرمگیری دندان در سال 1402 برای هر فک از 500 هزار تومان تا 1.000.000 میلیون تومان متغیر می باشد.

 

آیا جرمگیری دندان خطرناک است و به لثه و دندان آسیب می رساند؟

یکی از باورهای غلطی که در مورد جرم گیری وجود دارد این است که با انجام این کار مینای دندان آسیب دیده و از بین می رود و پس از آن دندان دچار پوسیدگی می شود.

اما واقعیت این است که جرم دندان محل تجمع و تکثیر باکتری ها و میکروب ها بوده و لثه بافت نگهدارنده دندان را از بین می برد و در نهایت باعث پوسیدگی و لق شدن دندان می شود.

تنها راه حل حذف جرم از روی دندان و پیشگیری از عواقب آن جرمگیری است. دستگاه جرمگیری نیز تنها جرم دندان را بر می دارد و آسیبی به مینای دندان وارد نمی کند.

برخی نیز باور دارند که این کار باعث لق شدن دندان می شود در این مورد باید گفت کسانی که دندان های سالمی دارند و به موقع جرمگیری را انجام می دهند به هیچ عنوان دچار لق شدن دندان نمی شوند اما افرادی که به دلیل بی توجهی جرم زیادی روی دندان هایشان جمع شده این جرم باعث تحلیل بخشی از بافت نگهدارنده دندان شده و دندان از قبل لق شده است اما به خاطر انباشتگی جرم و چسبیدن دندان ها بهم فرد این لقی را حس نکره است و بعد از برداشتن جرم متوجه آن می شود.

در هنگام جرمگیری خونریزی اتفاق می افتد که امری طبیعی است اما برخی افراد به دلیل ناآگاهی آن را صدمه به لثه و عامل کنده شدن لثه از روی دندان هایشان می دانند.

 

معایب جرم گیری دندان

جرمگیری دندان باعث از بین رفتن جرم و رسوبات دندان و لثه می شود و بیماری لثه را بهبود می دهد. اما در صورت عدم مراجعه به دندانپزشک متخصص ممکن است خطراتی همچون عقب رفتن و تحلیل لثه را به دنبال داشته باشد. در صورتی که سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد جرمگیری می تواند موجب بروز عفونت شود.

همچنین جرمگیری ممکن است همراه با ایجاد درد و حساسیت باشد. این حس ناخوشایند حداکثر به مدت 5 الی 7 روز ماندگاری دارد و پس از آن به طور کامل رفع خواهد شد. در صورت طولانی شدن درد و حساست مراجعه به دندانپزشک ضروری است.

 

چرا دندان پس از جرمگیری حساس است؟

قرار گرفتن یک لایه جرم روی دندان، مانند عایق حرارتی عمل می کند و دندان گرما و سرما را در محیط دهان حس نمی کند.

با برداشتن جرم این لایه عایق از بین می رود و دندان به طور طبیعی گرمی و سردی خوراکی ها و نوشیدنی ها را حس می کند که امری کاملا طبیعی است و البته بعد از مدتی این حساسیت از بین می رود.

اما این باور وجود دارد که دندان ها بعد از جرمگیری آسیب دیده و حساس می شوند که کاملا غلط است.

در صورتی که جرم دندان بیمار بسیار زیاد باشد و حساسیت بالایی برای او ایجاد شود می تواند با مشورت پزشک از ژل یا خمیر دندان مخصوص دندان های حساس برای یک دوره کوتاه مثلا یک ماهه استفاده کند.

آیا استفاده از خمیر دندان ضد جرم مفید است؟

خمیر دندان های ضد جرم موجود در بازار تا حدی می تواند رنگ و لکه های رسوب کرده روی دندان که زنگ دندان یا Stain نامیده می شوند را تمیز کند.

اما استفاده دائمی از آن ها به هیچ وجه توصیه نمی شود ، چرا که این خمیر دندان ها حاوی مقادیر زیادی ماده ساینده هستند که خراش های بسیار ظریفی را روی دندان ایجاد کرده و زمینه را برای چسبندگی بیشتر پلاک های میکروبی و جرم بیشتر فراهم می کنند.

همچنین سبب آسیب به مینای دندان و بروز حساسیت دندانی خواهند شد.

 

هرچند وقت یکبار لازم است جرمگیری انجام شود؟

فاصله زمانی بین دو جرم گیری برای افراد مختلف متفاوت است و بستگی به نوع بزاق، توجه و رسیدگی فرد به دندان ها، نحوه صحیح مسواک زدن و استفاده از نخ دندان دارد.

هرچه فرد به بهداشت دهان و دندان بیشتر اهمیت بدهد و مراقبت بیشتری از دندان هایش داشته باشد فاصله زمانی بین مراجعات او برای جرمگیری طولانی تر خواهد بود.

اما در صورت عدم توجه به سلامت و بهداشت دهان و دندان و عدم استفاده از مسواک یا مسواک زدن غیر مفید باید با فواصل کوتاه تری دندان هایش را جرم گیری کند.

آنچه مسلم است هر فرد باید سالی یک بار برای جرم گیری دندان هایش اقدام کرده و جرم هایی که با مسواک تمیز نمی شود را به دندانپزشک بسپارد تا با تجهیزات دندانپزشکی آن ها را به خوبی پاک کند.

حداقل فاصله زمانی بین دو جرم گیری باید 6 ماه باشد.

 

مراقبت های بعد از جرم گیری دندان

پس از انجام جرمگیری به ویژه زمانی که مقدار جرم دندان زیاد باشد ممکن است دندان ها حساس شود که پس از مدتی از بین می رود. برخی اقدامات و مراقبت ها با مشورت پزشک می تواند برای از بین بردن این حساسیت و سلامت دندان مفید و موثر باشد:

• استفاده از خمیر دندان مخصوص دندان های حساس
• شستشوی دهان با دهان شویه ای که پزشک تجویز کرده یا آب نمک ولرم و رقیق
• استفاده مرتب از نخ دندان و مسواک روزی 2 تا 3 مرتبه
• مصرف نوشیدنی ها و خوراکی های ولرم