بلیچینگ داخلی دندان

بلیچینگ داخلی دندان چیست و چگونه انجام می شود؟ بلیچینگ داخلی دندان برای چه دندان هایی مناسب است؟

بلیچینگ داخلی دندان نوعی روش سفید کردن برای دندان های غیر زنده است. این نوع بلیچینگ یک روش کاملا غیرتهاجمی برای سفید کردن دندان هایی است که روت کانال یا درمان ریشه (عصب کشی) برای آن ها انجام شده و دچار بدرنگی هستند.

در بلیچنگ خارجی ماده سفید کننده روی دندان سالم و تراش نخوره قرار داده می شود، اما در روش بلیچینگ داخلی دندان، ماده بلیچینگ درون حفره دسترسی دندان جای گرفته و با اکسید کردن موادی که باعث تغییر رنگ عاج دندان شده اند موجب سفید شدن دندان می شود.

بلیچینگ داخلی دندان به چه منظور انجام می شود؟

برخی دندان ها به دلیل تروما حیات خود را از دست می دهند و بدون اینکه تحت درمان عصب کشی قرار بگیرند به دلایل مختلف تغییر رنگ می دهند. برای این دندان ها در گام اول باید درمان عصب کشی یا درمان ریشه انجام شود. پس از آن می توان بلیچینگ دندان مرده را انجام داد.

در واقع بلیچینگ داخلی دندان روشی اقتصادی برای سفید کردن دندان مرده است که نه شکل دندان و نه موقعیت آن در قوس فک را تغییر می دهد. بلیچینگ داخلی دندان عصب کشی شده معمولا پیش از دریافت روکش دندان یا پروتز دندان مصنوعی انجام می شود و هدف آن زیبایی بیشتر ظاهر دندان ها در درمان نهایی است. به عبارت دیگر با این کار رنگ تمام دندان ها در فک یکسان شده و رنگ دندان مصنوعی به درستی انتخاب می شود.

دلایل تغییر رنگ درونی دندان ها

دلایل مختلفی برای تغییر رنگ دندان ها وجود دارد. اما اصلی ترین دلیل تغییر رنگ درونی درمان ریشه و وارد آمدن ضربه به دندان (تروما) است. بعد از تروما یا درمان ریشه و تخریب عروق خونی داخل حفره پالپ ناشی از آن، دندان از داخل تغییر رنگ می دهد. درواقع مینای دندان تحت تاثیر این محصولات تخریب شده قرار گرفته و رنگ آن به قهوه ای، خاکستری یا نارنجی تغییر می کند.

به طور کلی علل تغییر رنگ درونی دندان ها عبارت است از:

• علل سیستمیک
• مصرف برخی داروها مانند تتراسایکلین
• علل متابولیک مانند کلسیفیکاسیون دیستروفیک، فلوئوروزیس
• عوامل ژنتیکی مانند پورفیری ایتروپویتیک مادرزادی، فیبروز کیستیک لوزالمعده، هایپربیلیروبینمی (زردی نوزادان)، آملوژنزیس ایمپرفکتا، دنتینوژنز ایمپرفکتا
• علل موضعی
• نکروز پالپ دندان
• خونریزی داخلی پالپ
• باقی ماندن بافت های پالپ درون حفره آن پس از درمان اندودانتیک
• مواد اندودانتیک
• مواد مورد استفاده برای پر کردن تاج
• تحلیل ریشه دندان
• بالا رفتن سن

سفید کردن داخلی دندان چگونه انجام می شود؟

روش های مختلفی برای انجام بلیچینگ داخلی دندان وجود دارد. در همه این روش ها باید یک حفره مانند حفره دسترسی درمان ریشه در دندان ایجاد شود.

در جلسه اول معاینات کلینیکی و رادیوگرافی لازم برای رسیدن به تشخیص و طرح درمان درست انجام می شود. چنانچه دندان قبلا تحت درمان روت کانال قرار نگرفته باشد، دندان توسط اندودنتیست درمان ریشه می شود.

اگر دندان از قبل عصب کشی و ترمیم شده باشد، درمان بلیچینگ داخلی با برداشتن ماده پر کننده روی تاج دندان آغاز می شود.

به دلیل اینکه ماده بلیچینگ می تواند باعث تحلیل ریشه دندان شود، بعد از درمان روت کانال برای جلوگیری از نفوذ مواد بلیچینگ به داخل ریشه، ماده ای در حد فاصل بین تاج و ریشه قرار داده می شود.

سپس مواد سفید کننده داخل حفره ایجاد شده در تاج دندان قرار می گیرد. این ماده به تدریج با آزاد کردن اکسیژن باعث سفید شدن تاج دندانی که مبتلا به تغییر رنگ می شود. بعد از گذشت 2 تا 3 روز خاصیت اکسیداسیون ماده از بین می رود. اگر دندان هنوز به رنگ اصلی خود بازنگشته باشد، در جلسه بعد ماده داخل تاج خارج شده و با ماده جدید جایگزین می شود. فرایند تعویض ماده بلیچینگ تا زمانی ادامه پیدا می کند که دندان به رنگ مطلوب برسد. سپس دندان پانسمان شده و برای ترمیم در جلسه بعد آماده می شود.

در آخرین جلسه که معمولا 7 تا 10 روز بعد پایان بلیچینگ دندان است، دندان ترمیم شده و زیبایی و رنگ طبیعی خود را باز می یابد. گاهی لازم است همزمان با سفید کردن دندان مرده یک یا چند دندان اطراف هم بلیچ شوند تا مشکل عدم‌ تطابق رنگ دندان ‌ها پیش نیاید.

مواد بلیچینگ داخلی دندان

موادی که برای سفید کردن داخلی دندان بکار می رود انواع مختلفی دارد و دندانپزشک با توجه به شرایط و تجربه خود یک ماده مناسب را انتخاب می کند. برخی مواد سفید کننده با نور لیزر و برخی با گرما فعال می شوند. برخی مواد بلافاصله بعد از استفاده دندان را سفید می کند، اما برخی دیگر لازم است یک هفته در دندان بماند تا اثر خود را نشان دهد.

چنانچه عصب کشی و درمان ریشه دندان به درستی انجام نشده یا دندان در سطح وسیعی ترمیم شده باشد، باید از سفید کردن داخلی دندان پرهیز کرد. در واقع روت کانال اولین گام برای بلیچینگ داخلی دندان است.

روش های مختلف انجام بلیچینگ داخلی

• بلیچینگ داخلی در مطب (In-Office)

در این روش، دوز بالایی از ماده بلیچینگ درون حفره دسترسی قرار داده شده و طبق دستور سازنده مدت زمان مشخصی روی دندان می ماند. در صورت لزوم این مرحله در چند جلسه با فاصله یک هفته تکرار می شود. وقفه یک هفته ای بین جلسات به منظور کاهش عوارض احتمالی بلیچینگ مانند تحلیل خارجی ریشه است.

در انجام این روش ایزولاسیون موثر دندان ها اهمیت زیادی دارد. زیرا دوز بالای ماده سفید کننده یعنی هیدروژن پراکساید با غلظت بالای 30 درصد، سوزاننده است و به نسوج نرم دندان مانند لثه، مخاط و پوست آسیب می رساند.

برای تاثیر بیشتر بلیچینگ داخل مطب بهتر است همزمان ماده بلیچینگ روی سطح باکال دندان نیز قرار داده شود. این اقدام ترکیب بلیچینگ داخلی و خارجی است و Inside-Outside نامیده می شود.

• روش قدم زنان (Walking)

در این روش از ماده سفید کننده با دوز پایین تر استفاده می شود. ماده بلیچینگ در حفره دسترسی قرار داده شده و روی آن پانسمان می شود. بیمار قدم زنان مطب را ترک کرده و بعد از یک هفته مراجعه می کند و درصورت لزوم مراحل تکرار خواهد شد.

ماده مورد استفاده برای بلیچینگ داخلی به روش قدم زنان سدیم پربورات است که با آب مقطر، کارباماید پراکساید یا هیدروژن پراکساید مخلوط می شود. این ماده به صورت خمیر تهیه می شود از این رو در مقایسه با کارباماید پراکساید و هیدروژن پراکساید که به صورت ژل تهیه می شوند راحت تر در حفره دسترسی دندان باقی می ماند.

یکی از دشواری های این روش، قرار دادن پانسمان مناسب روی دندان است. در حفره دندان باید آندرکات کافی باقی بماند تا پانسمان در حفره گیر کند.

• ترکیب روش بلیچینگ داخلی در مطب و قدم زنان

برای این روش در هر جلسه ابتدا اقدامات بلیچینگ داخلی در مطب انجام می شود و در فاصله بین جلسات نیز ماده بلیچینگ به روش قدم زنان در دندان قرار می گیرد. سفید شدن داخلی دندان در این روش بهتر انجام می شود اما عوارض احتمالی آن نیز بیشتر است.

• روش داخلی-خارجی با تری بلیچینگ (Inside-Outside Tray Bleaching)

برای این روش مانند روش بلیچینگ در منزل که برای دندان های سالم و زنده انجام می شود، تری بلیچینگ ساخته می شود. در دندان مرده نیز حفره دسترسی ایجاد شده و بعد از قرار دادن لایه محافظ روی اریفیس، حفره باز می ماند. بیمار در منزل علاوه بر اعمال ماده بلیچ روی سطوح خارجی دندان ها، درون حفره دسترسی نیز ماده سفید کننده را اعمال می کند.

این روش را می توان ترکیبی از دو روش بلیچینگ داخلی و خارجی دانست و معمولا درمواردی کاربرد دارد که همه دندان های بیمار نیاز به سفید کردن دارند.

میزان موفقیت و طول عمر بلیچینگ داخلی دندان

درصد موفقیت انواع روش های بلیچینگ داخلی با مواد مختلف در داخل و خارج مطب حدود 83 تا 90 درصد است. یعنی از هر 100 دندانی که درمان ریشه شده و بد رنگ شده اند، حدود 10 تا 17 مورد با درمان بلیچینگ داخلی دندان به رنگ طبیعی دندان برنمی گردند.

میزان ماندگاری سفید کردن داخلی دندان در بعضی بیماران مادام العمر است. اما به طور کلی، 35 تا 50 درصد دندان ها حدود 5 سال بعد از درمان همچنان سفید باقی می ماند و برای بقیه باید بلیچینگ را تکرار کرد.

تکرار بلیچینگ داخلی نیازمند تراش ترمیم قبلی و ایجاد حفره دسترسی مناسب است. به همین دلیل بخشی از نسج دندانی سالم تراش می خورد. بنابراین در این گونه موارد بهتر است ابتدا بلیچینگ خارجی انجام شود و اگر نتیجه مطلوب حاصل نشد آنگاه بلیچینگ داخلی تکرار شود.

جهت اطلاعات بیشتر مقاله “بلیچینگ دندان چقدر دوام دارد؟” را مطالعه نمایید.

بهترین روش بلیچینگ داخلی کدام است؟

از بین روش های مختلف بلیچینگ داخلی دندان، بهترین روش از نظر امنیت و تاثیر گذاری استفاده از سدیم پربورات ترکیب شده با آب مقطر یا کارباماید پراکساید به روش قدم زنان است. روش بلیچینگ داخلی در مطب با اعمال حرارت بالاترین احتمال تحلیل ریشه خارجی را به دنبال دارد و کمتر توصیه می شود.

سفید کردن خارجی دندان بیشتر برای چه دندان هایی انجام می شود؟

اگر دچار تغییر رنگ دندان به دلیل عصب کشی یا تروما شده اید، با یک متخصص اندوتراپی یا دندانپزشک عمومی برای سفید کردن دندان مرده مشورت کنید. سفید کردن داخلی دندان یک روش درمانی تخصصی است و باید تحت نظر نظر دندانپزشک مجرب انجام شود. چنانچه شرایط کلی دندان شما مناسب تشخیص داده شود و دندان بتواند چنین درمانی را تحمل کند شما می توانید برای این درمان اقدام کنید.

مشکل تغییر رنگ داخلی دندان، هم در دندان های قدامی و هم در دندان های خلفی ممکن است اتفاق بیافتد. اما به دلیل اینکه زیبایی لبخند برای بیماران اهمیت زیادی دارد و بدرنگی و عدم تقارن رنگ این دندان ها آزار دهنده است در نتیجه اغلب افراد به دندان های قدامی توجه بیشتری دارند و بلیچینگ داخلی معمولا برای دندان های قدامی (دندان های پیش و نیش) انجام می شود.

سفید کردن داخلی دندان عصب کشی شده برای برخی دندان ها مانند دندان های پیش فک پایین که حجم عاج بیشتری دارند، کمی دشوار تر است.

بلیچینگ داخلی دندان در چه مواردی کاربرد ندارد؟

در برخی موارد بلیچینگ دندان کاربرد ندارد و بهتر است برای ترمیم یا روکش دندان اقدام کرد. اصلی ترین این موارد عبارتند از:

• لزوم درمان های ونیر کامپوزیت و لمینت روی سایر دندان های بیمار
• پوسیدگی یا لزوم ترمیم وسیع سطوح لبیال دندان (سطح دندان که به سمت خارج دهان و گونه است)
• لزوم اصلاح و بهبود فرم دندان
• ضعف ساختار دندانی باقی مانده و لزوم استفاده از پست و روکش