پوسیدگی دندان یکی از مشکلات و بیماری های شایع دهان و دندان است که به دلیل فعالیت باکتری استرپتوکوک موتانس در حفره دهان از سنین کودکی تا بزرگسالی ایجاد می گردد. این باکتری با تولید اسیدی منجر به تخریب مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر بافت مینای دندان و ایجاد درجات مختلفی از پوسیدگی می شود.
پوسیدگی دندان درجات و سطوح مختلفی دارد و مشکلات و علائم متفاوتی ایجاد می کند.
- اگر پوسیدگی در سطح مینای دندان رخ دهد، تنها علامت آن تغییر رنگ سطح دندان از سفید به کرم و یا قهوه ای است.
- پوسیدگی در قسمت عاج و یا دانتین دندان باعث ایجاد درد خفیف و حالت های آزاردهنده پس از خوردن شیرینی و نوشیدن مایعات سرد می شود.
- اگر پوسیدگی به مغز دندان و یا پالپ برسد علائم شدیدی مانند حساسیت شدید دندان به مواد قندی، درد غیر قابل تحمل و مقاوم به داروهای مسکن، ایجاد حساسیت به مایعات و هوای سرد و بی قراری هنگام خواب و بیداری را بروز می دهد. در شرایط پوسیدگی پالپ دندان درمان های ترمیمی اثر بخش نبوده و برای رفع آسیب وارد شده و تسکین علائم نیاز است عصب کشی دندان انجام شود.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی یا روت کانال (Root Canal) یک پروسه دندانپزشکی است که به منظور رفع مشکلات ایجاد شده در ریشه دندان بخش داخلی و نرم دندان یا پالپ (pulp) را از بین می برد. پالپ از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی تشکیل شده و به رشد دندان كمک می‌كند.
عصب کشی دندان از جمله اقدامات نهایی و تنها درمان قطعی برای حفظ دندان آسیب دیده و رفع پوسیدگی های عمیق در ریشه دندان است.
مراحل عصب کشی دندان
درمان عصب کشی در کلینیک و توسط متخصص دندانپزشکی انجام می شود و شامل مراحل زیر است:
1 – بی حسی
برای اینکه بیمار هنگام انجام مراحل بعدی اذیت نشده و دردی را احساس نکند اولین مرحله برای انجام عصب کشی بی حسی موضعی در محل دندان آسیب دیده است.
دندانپزشک مقداری داروی بی حسی را در محل دندان آسیب دیده تزریق می کند و تنها دردی که بیمار حس می کند همان درد جزیی تزریق است.
2 – برداشتن پالپ دندان
بعد از بی حس شدن محل، دندانپزشک در قسمت بالای دندان شکاف کوچکی ایجاد کرده و با استفاده از ابزار های ویژه پالپ آسیب دیده و آلوده را کاملا برمی دارد. تمیز کردن مسیر کانال های دندان بسیار با دقت انجام می شود.
3 – آنتی بیوتیک
برای سرکوب عفونت ایجاد شده و ممانعت از تشدید و عود مجدد آن، دندانپزشک موضع باز شده را با استفاده از یک آنتی بیوتیک موضعی پوشش می دهد.
پس از آنکه کانال ها تمیز و ضدعفونی شدند، دندان توسط خمیر و ماده لاستیک مانند به نام گوتاپرکا پر می شود. همچنین ممکن است دندانپزشک برای اطمینان از درمان عفونت، آنتی بیوتیک خوراکی برای بیمار تجویز کند.
4 – پر کردن موقتی دندان
دندانپزشک شکاف کوچکی را که در ابتدای کار در بالای دندان ایجاد کرده بود را موقتا می پوشاند و با استفاده از سیلانت پر می کند تا کانال از آسیب ناشی از بزاق در امان باشد.
5 – پر کردن تاج دندان
پر کردن تاج دندان آخرین مرحله و یکی از مهمترین مراحل انجام عصب کشی است که معمولا در جلسه بعد انجام می شود و مانع از آسیب و شکستگی دندان خواهد شد.
هزینه عصب کشی دندان
هزینه عصب کشی دندان تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله موارد زیر تعیین می شود:
1- دندان کاندید برای عصب کشی : در این مورد بسته به اینکه کدام دندان بیمار نیاز به عصب کشی دارد، هزینه متفاوت خواهد بود. دندان های عقبی به علت دسترسی سخت تر، هزینه بیشتری نسبت به دندان جلویی دارد. به عنوان مثال هزینه عصب کشی دندان شماره 8 از دندان شماره 7 بیشتر است.
2- میزان پوسیدگی دندان : هرچه میزان پوسیدگی دندان کمتر باشد هزینه عصب کشی کمتر است.
3- تفاوت در تعداد کانال ها : هزینه عصب کشی دندان های سه کاناله از دندان های دو کاناله و تک کاناله بیشتر می باشد.
4- نوع مواد پرکننده دندان : پس از عصب کشی دندان، دندانپزشک با استفاده از آمالگام یا کامپوزیت اقدام به پر کردن دندان می کند. نوع مواد مورد استفاده برای پر کردن دندان در هزینه نهایی عصب کشی موثر خواهد بود.
آمالگام به دلیل عدم زیبایی معمولا برای دندان های جلو استفاده نمی شود. در صورت استفاده از آمالگام برای دندان های جلو، دندان باید روکش شود.
استفاده از کامپوزیت نسبت به آمالگام هزینه کمتری برای بیمار دارد. عوامل دیگری همچون تخصص دندانپزشک و هزینه تصویربرداری نیز در هزینه نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
به طور کلی هزینه عصب کشی در سال 1402 حدود 2,500,000 تا 3,500,000 تومان متغیر است.
چه زمانی عصب کشی دندان لازم است؟
عصب کشی دندان هنگامی لازم است که پالپ دندان آسیب دیده و دچار عفونت و التهاب شده است. از بین بردن پالپ دندان آسیب دیده بهترین راهکار برای حفظ ساختار دندان است.
درصورتی که پالپ دندان از بین رفته باشد می توان به کمک درمان عصب کشی قسمت تاج دندان را حفظ کرد و از نابودی کامل دندان جلوگیری کرد. شایع ترین علائم پالپ دندان احساس درد متوسط تا شدید در دندان و تورم و احساس گرما در لثه ها است.
عواملی که باعث صدمه به پالپ دندان می شود عبارتند از:
- وارد شدن آسیب و تروما به دندان
- ایجاد ترک و شکستگی در دندان
- پیشرفت پوسیدگی سطحی و عدم درمان آن
- انجام چندین پروسه دندانپزشکی برای یک دندان
عواقب انجام ندادن عصب کشی
گاهی که درد دندان با مصرف مسکن آرام می شود فرد درمان ریشه و انجام عصب کشی را به تعویق می اندازد.
در این حالت به تدریج عفونت تمامی کانال عصبی دندان را درگیر می کند و به انتهای عصب و ریشه دندان می رسد.
در این هنگام است که در انتهای ریشه دندان آبسه ایجاد می شود و دردهای شدید و غیرقابل تحمل تری بروز می کند.
برای درمان این درد شدید آبسه ایجاد شده باید تخلیه شود و اگر امکان تخلیه آن وجود نداشته باشد، دندانپزشک به ناچار باید دندان را بکشد.
در برخی موارد هم دندان به طور کامل عفونی می شود و ریشه کاملا پوسیده می شود و هیچ یک از روش های درمانی و نگهداری دندان را نمی توان بکار برد و بنا به پیشنهاد پزشک و برای جلوگیری از ایجاد کیست دندان و آبسه باید دندان را بکشید.
به این ترتیب به دلیل سهل انگاری و تاخیر در انجام عصب کشی دندان خود را از دست می دهید و جای دندان در دهان شما خالی می شود.