برخی افراد به دلیل افزایش سن یا مشکلاتی دیگر ممکن است تعدادی از دندان های خود را از دست دهند. از دست دادن دندان نه تنها ظاهری ناخوشایند دارد، بلکه مسائل دیگری مانند خوب نجویدن غذا و عواقب ناشی از آن بر بهداشت دهان و دندان و سلامت عمومی بدن را نیز ایجاد می کند. به همین دلیل پر کردن جای خالی دندان از دست رفته بسیار مهم است.
برای این کار روش های متداولی از جمله پروتز متحرک، بریج و ایمپلنت وجود دارد. کاشت ایمپلنت دندان به عنوان تنها روش دائمی و ماندگار پرکردن جای خالی دندان است و برای بیماران مختلف نیز مناسب است.
پیش از گسترش استفاده از روش ایمپلنت، استفاده از دندان مصنوعی (پروتز متحرک) بسیار مرسوم بود که مشکلاتی مانند خوب نجویدن غذا را برای فرد ایجاد می کرد. اما امروزه این مشکل با ایمپلنت دندان رفع شده است.
به طور خلاصه می توان گفت ایمپلنت یک دندان مصنوعی دائمی برای پر کردن جای خالی دندان های از دست رفته است و کارکردی بسیار شبیه به دندان طبیعی دارد.
ایمپلنت (implant) دندان چیست؟
ایمپلنت نوعی پروتز کاشتنی است که در دهان جای گذاری می شود. ایمپلنت در واقع یک پایه تیتانیومی (گاهی زیرکونیا) سازگار با سلول های بدن است که در داخل فک در زیر لثه جایگذاری شده و مانند ریشه دندان عمل می کند و روکش دندان یا دندان مصنوعی را در جای خود ثابت و محکم نگه می دارد.
ایمپلنت دندانی جایگزینی بسیار مناسب و دائمی برای یک یا چند دندان از دست رفته است و می تواند یک پارچه یا دو تکه باشد که قسمت تاج و ریشه را توسط پیچ به هم وصل می کند.
به عبارت دیگر ایمپلنت دندان شکلی شبیه به پیچ دارد و داخل سوراخی که در استخوان فک ایجاد می شود قرار می گیرد. پس از حدود 3 الی 4 ماه با استخوان سازی سلول های استخوان ساز در سطح ایمپلنت، استخوان فک به ایمپلنت جوش می خورد.پس از آن قسمت تاج و روکش دندان روی پایه قرار می گیرند.
کاشت ایمپلنت دندان برای ثابت کردن دندان های مصنوعی یا به عنوان یک دندان تکی استفاده می شود و در صورت نگهداری صحیح ماندگاری بسیار بالایی دارد.
انواع ایمپلنت
بیماری که به ایمپلنت نیاز دارد اغلب با انواع مختلف ایمپلنت های دندانی موجود در بازار مانند انواع ایمپلنت کره ای، آمریکایی ،سوئیسی، ایمپانتیوم، Dio، sic و … مواجه شده و اغلب سردرگم می شود. اما ایمپلنت از نظر علمی دارای 3 نوع است:
-
ایمپلنت داخل استخوان
: معروف ترین نوع ایمپلنت بوده به صورت یک پیچ است که داخل استخوان قرار می گیرد.
-
ایمپلنت ساب پریوستیال
:این نوع ایمپلنت به صورت سازه ای است که روی فک پایین و زیر لثه قرار گرفته و ساختار پروتزی روی آن سوار می شود. برای مواردی کاربرد دارد که استخوان فک پایین به شدت تحلیل رفته است.
-
ایمپلنت زایگوماتیک
: در مواردی که استخوان فک بالا به شدت دچار تحلیل شده است یک ساختار فلزی به استخوان گونه پیچ شده و پروتز روی آن قرار می گیرد.
امروزه تکنیک های متنوع پیوند استخوان برای بازسازی استخوان فک بکار گرفته می شود به همین دلیل موارد 2 و 3 چندان مورد استفاده قرار نمی گیرند.
در هر صورت تشخیص نوع ایمپلنت مورد استفاده بر عهده دندانپزشک است و مهارت وی در این کار بسیار تاثیرگذار می باشد.
ایمپلنت دندانی در چه مواردی کاربرد دارد؟
فضای خالی هر یک یا تمامی دندان های از دست رفته را می توان با روش درمانی ایمپلنت پر کرد. اصلی ترین موارد کاربرد ایمپلنت دندانی شامل موارد زیر است:
- از دست رفتن یک یا چند دندان بر اثر عوامل مختلف
- پر کردن فضای خالی دندان هایی که به صورت مادرزاد رشد نکرده اند.
- پر کردن فضای خالی نامناسب که در اثر جابجایی دندان های مجاور دندان از درست رفته ایجاد شده است.
سن مناسب برای انجام ایمپلنت
سن مناسب برای انجام درمان ایمپلنت زمانی است که اسکلت صورت شکل کامل خود راپیدا کرده است. در صورت انجام ایمپلنت در سنین پایین تر با رشد فک و صورت ایمپلنت کوتاه تر به نظر می رسد.
در مواردی که چند ایمپلنت دندانی در یک ناحیه کاشته شده و پروتز بریج مانند روی آن نصب باشد، مقاومت بریج از رشد اسکلتال جلوگیری کرده و دفرمی صورت برای بیمار پیش می آید.
معمولا پس از سن 18 سالگی محدودیتی وجود ندارد و امکان انجام ایمپلنت تا هر سنی وجود دارد. در سنین پایین تنها می توان ایمپلنت تک دندان انجام داد که پروتز آن بعد از 18 سالگی باید تعویض شده و اندازه ای متناسب با دندان های مجاور داشته باشد.
اگر ایمپلنت ها با طرح ها، قطرها و زوایای مختلف کاشته شوند، بهتر است که با روکش آنی بهم متصل شده و به صورت گروهی روکش شوند در این صورت در تحمل فشارهای جویدن بهم کمک می کنند.
قیمت ایمپلنت دندان
قیمت ایمپلنت دندان به عوامل مختلفی از جمله متخصص پروتز دندان، مواد سازنده پروتز و برند آن بستگی دارد.
قیمت هر واحد ایمپلنت در سال 1402 حداقل حدود 8 میلیون تومان است و تا 27 میلیون تومان هم میرسد. برند ایمپلنت تاثیر زیادی روی قیمت آن دارد.
این قیمت ها تنها هزینه خود ایمپلنت است و هزینه های دیگر مانند هزینه لابراتوار نیز به آن اضافه می شود.
در صورتی که کلیه مراحل کاشت ایمپلنت و پروتز و روکش های ایمپلنت در کلینیک دندانپزشکی توسط یک دندانپزشک انجام شود ، علاوه بر کاهش مبلغ کاشت ایمپلنت، موجب راحتی و کاهش استرس بیمار می شود.
هزینه ایمپلنت در جلسات اولیه مشاوره تخصصی ایمپلنت تعیین می شود. بیمار می تواند با کمک دندانپزشک از بین ایمپلنت های مختلف با قیمت های متفاوت، با توجه به شرایط دهان و دندان خود و بودجه اقتصادی که دارد مورد مناسب را انتخاب نماید.
مزایای ایمپلنت دندانی
- مقاومت و ماندگاری بالا
- کاربردی و بازگرداندن توانایی جویدن طبیعی
- طبیعی بودن و زیبایی ظاهری
- عدم از بین رفتن دندان های دیگر
- عدم تحلیل استخوان فک و طبیعی ماندن فرم صورت
- طول عمر طولانی و امکان جایگزینی در صورت از دست رفتن ایمپلنت
مضرات ایمپلنت دندانی
- هزینه بالا نسبت به سایر روش های درمانی جایگزین کردن دندان از دست رفته مانند پروتز ثابت و متحرک
- زمان بر بودن درمان (حدود 4 تا 9 ماه)
- نیاز به جراحی و ریسک های ناشی از جراحی
- احتمال عفونت و از دست رفتن ایمپلنت (البته قابل جایگزینی است)
- نیاز به معاینات دوره ای توسط دندانپزشک
روند و طول درمان ایمپلنت دندانی
در اولین مراجعه بیمار به دندانپزشک و تشخیص انجام ایمپلنت، شرایط بیمار مورد بررسی قرار می گیرد. در این مرحله آزمایشات و عکسبرداری های لازم، ارزیابی استخوان ها و دندان های مجاور، مقاومت لثه و سلامت آن به دقت بررسی و ارزیابی می شود.
در جلسات بعد پایه تیتانیومی (فیکسچر) که مانند یک پیچ کوچک است باید داخل استخوان فک قرار گیرد که نیاز به جراحی و استفاده از دستگاه های پزشکی خاص دارد و با بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار در این مرحله دردی را حس نمی کند. بخیه های جراحی بعد از دو هفته باز می شود.
سپس باید منتظر ماند تا پایه تیتانیومی به استخوان فک جوش بخورد که به طور متوسط 3 تا 5 ماه زمان نیاز دارد. در این مدت لازم است بیمار برای چکاب به دندانپزشک مراجعه کند. پس از جوش خوردن فیکسچر، نوبت قرار گرفتن اباتمنت و سپس تاج دندان روی پایه تیتانیومی است.
تاج دندان باید دقیقا همرنگ سایر دندان های بیمار باشد بنابراین تاج از قبل قالب گیری شده و در لابراتوار ساخته می شود. برای راحتی بیمار در تکلم و غذا خوردن، تا زمان ساخته شدن پروتز اصلی پروتز موقت روی ایمپلنت قرار می گیرد.
چنانچه دندان شما در هر یک از این مراحل یا حتی بعد از اتمام کار، دچار عفونت یا تورم شد، ممکن است علائمی از پس زدن ایمپلنت دندان باشد. بنابراین سریعا به دندانپزشک خود مراجعه نمایید.
زمان لازم برای جوش خوردن ایمپلنت دندانی
زمان لازم برای جوش خوردن ایمپلنت دندانی به عوامل مختلفی بستگی دارد اما به طور کلی می توان گفت فک پایین سه ماه و فک بالا پنج ماه زمان نیاز دارد. در صورتی که در فک بالا لیفت سینوس انجام شده باشد بهتر است یک تا دو ماه بیشتر فرصت داده شود تا استخوان جدید به تراکم بیشتری برسد.
همچنین انواع گرافت استخوانی و یا اسپیلیت کردن استخوان باعث طولانی تر شدن زمان لازم برای جوش خوردن می شوند. در شرایطی که استخوان تراکم کمتری دارد نیز باید زمان بیشتری در نظر گرفته شود تا تراکم استخوان به حد مطلوب برسد.
اگر شرایط استخوانی و طول و عرض ایمپلنت دندانی کاشته شده برای دندان جایگزین ایده آل باشد می توان انتظار داشت که مدت زمان انتظار برای جوش خوردن ایمپلنت کاهش یابد.
آیا ممکن است ایمپلنت دندانی پس بزند؟
ایمپلنت دندانی از فلز تیتانیوم ساخته شده که کاملا با سلول های بدن سازگاری دارد و برخلاف پیوند سایر اعضای بدن مانند قلب، کلیه و … امکان پس زدن ندارد. اما عواملی وجود دارد که می تواند باعث از دست رفتن ایمپلنت شود که عبارتند از:
- جراحی نامناسب
- آسیب و ضربه (تروما) به ایمپلنت دندانی بلافاصله بعد از جراحی
- عدم رعایت بهداشت دهان توسط بیمار
- پروتز نامناسب و عدم پخش صحیح نیرو
ایمپلنت فوری چیست و در چه شرایطی انجام می شود؟
در برخی موارد که شرایط استخوانی خیلی مساعد باشد این امکان وجود دارد که بلافاصله تاج را به ریشه کاشته شده متصل کرد.
البته اینکار احتمال شکست درمان تا 20% افزایش می دهد. این کار در صورتی امکان پذیر است که طول و عرض استخوان ایده آل بوده و تراکم استخوان هم به حدی باشد که بتوان ایمپلنت را با نیروی 60 نیوتن بست.
پروتز این ایمپلنت باید باید از جنس کامپوزیت یا آکریل و کوتاه باشد که در هنگام جویدن به فیکسچر فشار وارد نشود.
ایمپلنت فوری فقط برای 6 دندان قدامی که جنبه زیبایی دارند انجام می شود. در نواحی خلفی به خاطر فشار بیشتر است بهتر است اینکار انجام نشود. بعد از مدت پنج ماه روکش اصلی جایگزین روکش موقت می شود.
برای انجام ایمپلنت فوری بیمار باید شرایط زیر را داشته باشد:
- وجود حداقل 13 میلی متر طول مفید استخوان
- تراکم استخوانی تیپ 1 یا 2 یا حداکثر 3
- عدم وجود دندان قروچه (براکسیزم)
- گیر اولیه 35 تا 60 نیوتن
- وجود حداقل 6 میلی متر عرض استخوان
- وجود 6 دندان قدام بالا و یا فک پایین بصورت گروهی یا تک تک
- رعایت بهداشت دهان و دندان
نکات قابل توجه و مراقبت های پس از درمان ایمپلنت دندان
- استراحت کافی و عدم فعالیت سنگین حداقل تا 48 ساعت بعد از جراحی ایمپلنت
- استفاده از کمپرس یخ برای بهبود تورم
- اجتناب از مصرف سیگار و مشروبات الکلی برای جلوگیری از ایجاد عفونت در قسمت جراحی
- استفاده از دهانشویه و آب ولرم برای شستشوی دهان
- تمیز کردن دهان و دندان بعد از هر وعده غذایی
- عدم مسواک کشیدن روی ناحیه جراحی شده
- استفاده از مواد غذایی نرم در طول هفته اول درمان
- اجتناب از مصرف مواد غذایی سفت و جویدن و وارد کردن فشار در محل بخیه